فضانگهدارنده دندان چیست ؟

فضانگهدارهای دندان شیری برای حفظ فضای میان دندان‌های شیری به دنبال از دست دادن زودهنگام دندان های شیری در دهان کودکان استفاده میشوند. این دستگاه ‌ها معمولاً از موادی مانند فلز (مثل استیل) یا پلاستیک تهیه میشوند و به دندان‌ها یا ساختار های دندانی متصل میشوند. وظیفه اصلی فضانگهدارنده دندان شیری، حفظ فضای میان دندان‌های شیری جهت رویش صحیح و به موقع دندان های دائمی است.

انواع فضا نگهدارنده دندان کودکان

فضانگهدارنده‌ها در دندانپزشکی برای حفظ فضای میان دندان‌ها و پیشگیری از جابجایی نادرست دندان‌ها در کودکان استفاده میشوند. انواع مختلفی از فضانگهدارنده ‌ها وجود دارد که به شرایط دندانی کودک و نیازهای او بستگی دارد. برخی از انواع رایج فضانگهدارنده ‌ها عبارتند از:

1- فضانگهدارنده ثابت: یک نوع دستگاه دندانپزشکی است که برای حفظ فضای میان دندان‌ها در دهان کودکان استفاده میشود. این دستگاه به طور ثابت به دندان‌ها یا ساختارهای دندانی متصل میشود و نمیتوانید آن را خارج کنید.
وظیفه اصلی فضانگهدارنده ثابت، حفظ فضای میان دندان‌ها در مواردی است که کودکان یک یا چند دندان شیری خود را از دست داده اند. با استفاده از فضانگهدارنده ثابت، فضای میان دندان‌های کودکان حفظ میشود و از جابجایی نادرست دندان‌ها در دهان کودکان جلوگیری میشود. این نوع فضانگهدارنده تا زمانی که دندان‌های دائمی رویش نکرده اند، بر روی دندان‌ها باقی میماند و به عنوان یک پل از فضا حفاظت میکنند.

2- فضانگهدارنده متحرک: این نوع فضانگهدارنده‌ ها میتوانند توسط خود کودک از دهان خارج و مجدد وارد دهان قرار داده شود.

وظایف اصلی فضانگهدارنده متحرک عبارتند از:

• حفظ فضای میان دندان‌ها: در صورتی که یک یا چند دندان شیری از دست بروند، فضایی بین دندان‌ها ایجاد میشود. فضانگهدارنده متحرک این فضا را حفظ میکند تا دندان‌های دائمی به درستی رشد کنند.
• تنظیم و توسعه‌پذیری: این نوع فضانگهدارنده ‌ها به دندانپزشک امکان میدهند تا فضایی که نیاز به حفظ دارد را تنظیم کنند. این بدان معناست که فضانگهدارنده متحرک میتواند به مرور زمان با توجه به تغییرات در دندان‌های کودک تنظیم شود.
• نگهداری از اصلاح‌پذیری: اگر دندان‌های دائمی در موقعیت‌های نادرست جا به جا شوند، ممکن است نیاز به اصلاح‌ پذیری داشته باشند.

ضرورت استفاده از فضانگهدارنده برای کودکان

استفاده از فضانگهدارنده دندان در کودکان زمانی ضروری است که یک یا چند دندان شیری (دندان‌های کودکی) از دست بروند یا کشیده شوند. زیرا دندان‌های شیری نقش مهمی در عملکرد دهانی کودکان ایفا میکنند و فضانگهدارنده ‌ها به ترتیب و تعدیل دندان‌ها و حفظ فضا کمک میکنند.

آیا هر دندان شیری که بیافتد نیاز به فضانگهدارنده خواهیم داشت ؟

خیر، هر دندان شیری که از دست برود، نیاز به فضانگهدارنده ندارد. نیاز به استفاده از فضانگهدارنده به وضعیت دندان‌های کودک و نظر دندانپزشک متخصص کودکان بستگی دارد.
استفاده از فضانگهدارنده اصولاً زمانی مورد نیاز است که دندان‌های شیری از دست رفته‌اند و زمان زیادی تا رویش دندان دائمی جایگزین باقی مانده است. دندانپزشک کودکان شما میتواند تعیین کند که آیا نیاز به فضانگهدارنده هست یا نه. او بر اساس بررسی دندان کودک شما و بررسی فضاهای میان دندان‌ها تصمیمات لازم را میگیرد. اگر دندانپزشک توصیه کرد استفاده از فضانگهدارنده ضروری است، به توصیه‌ها و دستورات او پایبند باشید تا به حفظ فضای میان دندان‌ها کمک کنید و از مشکلات دندانی در آینده را پیشگیری کنید.

اشکال مختلف فضانگهدارنده دندان کودکان

فضانگهدارنده ‌ها در انواع مختلف و با اشکال متنوعی تهیه میشوند. شکل و طراحی دقیق فضانگهدارنده ‌ها بستگی به نیاز های دندانپزشکی و ویژگی‌ های دندانی فرد دارد. در ادامه، تعدادی از اشکال معمول فضانگهدارنده ‌ها ذکر شده است  ، فضا نگهدارنده دندان شیری به چهار دسته اصلی ثابت یا متحرک و یک طرفه یا دوطرفه تقسیم‌بندی می‌شود .

• فضانگهدار ثابت بند و لوپ یکطرفه

این نوع فضانگهدار از یک سیم فولادی تشکیل می‌شود که برای باز نگه داشتن فضای لازم برای درآمدن یک دندان در یک سمت دهان قرار داده می‌شود.

فضا نگهدار یک طرفه دور دندان را می‌گیرد و به حلقه‌ای فلزی متصل می‌شود که فضا را حفظ می‌کند. روکش و حلقه روکشی واقعی است که دندان را می‌پوشاند و آن را به حلقه‌ای متصل می‌کند که فضا را برای دندان در حال رویش نگه می‌دارد.

• فضانگهدار ثابت دوطرفه لینگوال ارچ

فضانگهدار دوطرفه بسیار پرکاربرد است و با استفاده از فضانگهدار دوطرفه دیگر نیازی به استفاده از دو فضا نگهدار یک طرفه نیست . این نوع معمولا با نوارها (باندها) یی به دندان‌های عقب دو طرف دهان متصل می‌شود . سیم پیوند دهنده نیز دقیقاً زیر دندان‌های ثنایای پایین قرار می‌گیرد .

فضا نگهدارنده دو طرفه در حالتی که بیش از یک دندان غائب وجود داشته باشد و یا برای جلوگیری از کج شدن دندان های ثنایا بیشترین کاربرد را دارد.

• فضانگهدار Distal  Shoe

فضانگهدار distal shoe معمولاً برای نخستین دندان‌های آسیاب دائمی به کار برده می‌شود که هنوز درنیامده‌اند . این نوع فضانگهدار نسبت به دیگر گونه‌ها قدری پیچیده‌تر است ، چون سر فلزی آن در خط لثه قرار داده می‌شود تا مانع بسته شدن فضا بشود.

شکل و نوع فضانگهدارنده‌ ای که برای یک فرد مشخص توصیه میشود، بستگی به وضعیت دندانی او و نیاز های دندانپزشکی دارد. برای تعیین مناسب‌ ترین نوع فضانگهدارنده، بهتر است با دندانپزشک کودک خود مشورت کنید.

دستگاه فضانگهدارنده چه مدت زمانی باید در دهان کودکان باقی بماند ؟

مدت زمانی که یک دستگاه فضانگهدارنده باید در دهان کودکان باقی بماند، به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله وضعیت دندان‌های شیری کودک و موقعیت جوانه دندان های دائمی داخل فک. در اکثر موارد فضانگهدارنده به عنوان یک دستگاه موقت طراحی میشود و تا زمانی که دندان‌های دائمی به اندازه کافی رشد نکرده‌اند و نیاز به فضا دارند، در دهان کودک باقی میماند.
در ادامه به مواردی که ممکن است تعیین کننده مدت زمان استفاده از فضانگهدارنده باشند، می پردازیم:

1- رشد دندان‌های دائمی: مدت زمان استفاده از فضانگهدارنده بستگی به میزان رشد دندان‌های دائمی دارد. زمانی که دندان‌های دائمی به اندازه کافی رشد کرده و توانسته‌ اند به درستی در موقعیت مورد نظر در دهان جای بیفتند، دیگر نیازی به فضانگهدارنده نخواهید داشت.

2- توصیه دندانپزشک:  نظردندانپزشک کودکان شما تعیین کننده مدت زمان استفاده از فضانگهدارنده هست. او بر اساس وضعیت دندان‌ها و نیازهای خاص کودک شما مدت زمان استفاده از فضانگهدار را تعیین میکند.

3- نگهداری از فضای میان دندان‌ها: هدف اصلی استفاده از فضانگهدارنده، نگهداری از فضای میان دندان‌ هاست. هنگامیکه دندان‌های دائمی به اندازه کافی رشد کنند و فضای میان دندان‌ها را پر کنند، فضانگهدارنده قابل برداشت است.

4- پیگیری و تنظیمات دوره‌ای: به طور منظم، کودکان باید دندانپزشک خود را برای بررسی و تنظیمات دوره‌ای دیدار کنند. طی این مدت، دندانپزشک میتواند تصمیم بگیرد که آیا نیاز به ادامه استفاده از فضانگهدارنده وجود دارد یا نه.

در هر صورت، مهم است که توصیه‌های دندانپزشک را رعایت کرده و دستگاه فضانگهدارنده را طبق دستورات و نکاتی که ارائه میشود مراقبت کنید تا از حفظ فضا و بهبود سلامت دندان های کودک خود اطمینان حاصل کنید.

آیا برای قراردادن فضانگهدار بی‌حسی زده می‌شود ؟

نصب فضانگهدارنده اغلب توسط دندانپزشک با توجه به تکنیک‌ های معمول دندانپزشکی و بدون نیاز به بی‌حسی انجام میشود. در واقعیت، نصب فضانگهدارنده یک فرآیند ساده و بدون درد است. فضانگهدارنده معمولاً به دندان‌ها یا دیگر ساختارهای دهانی با استفاده از مواد معمولی نظیر چسب دندانی متصل میشود. این فرآیند توسط دندانپزشک با دقت انجام میشود تا فضانگهدارنده به درستی در موقعیت خود قرار بگیرد.
به هر حال، در موارد خاص و در صورتی که کودکی از ترس شدید یا نیاز به تسکین درد دارد، دندانپزشک ممکن است برای ایجاد آرامش و راحتی، از بی‌حسی موضعی یا مواد مخصوص برای کنترل درد استفاده کند. اما در اغلب موارد، این اقدام لازم نیست و نصب فضانگهدارنده به راحتی انجام می‌شود.

فواید استفاده از فضانگهدارنده برای دندان کودکان

استفاده از فضانگهدارنده دندان در کودکان دارای فواید متعددی است. این فواید عبارتند از:

1- حفظ فضای میان دندان‌ها: وظیفه اصلی فضانگهدارنده دندان، حفظ فضای میان دندان‌های شیری است که به طور طبیعی تا زمانیکه دندان‌های دائمی به اندازه کافی رشد نکرده‌اند، باید حفظ شود. این فضانگهدارنده‌ ها از جلوگیری از تغییر مکان دندان‌ها و از بسته شدن فضای میان دندان‌ها جلوگیری میکنند.

2- کاهش نیاز به درمان ‌های ارتودنسی در آینده: استفاده از فضانگهدارنده میتواند باعث کاهش نیاز به درمان ‌های دندانی درآینده مثل کشیدن دندان‌ها یا درمان های ارتودنسی گران ‌قیمت شود.

3- جلوگیری از جابجایی نادرست دندان‌های دائمی: اگر فضای میان دندان‌های شیری حفظ نشود، دندان‌های دائمی که باید در موقعیت خود رویش یابند، ممکن است به درستی در فضای خود رویش نکنند و از قوس فکی خارج شوند.

آیا فضانگهدار به دندان‌ های کودکان آسیب میزند ؟

استفاده صحیح از فضانگهدارنده به دندان کودک آسیب نمیزند. در واقعیت، فضانگهدارنده‌ ها به حفظ فضای میان دندان‌ها و جلوگیری از جابجایی نادرست دندان‌ها کمک میکنند و معمولاً بدون مشکل به دندان‌های کودک متصل می شوند.

مراقبت از فضانگهدار

مراقبت از فضانگهدارنده دندان کودک مهم است تا این دستگاه به درستی عمل کند و فضای میان دندان‌ها حفظ شود. در ادامه توصیه‌هایی برای مراقبت از فضانگهدارنده دندان کودک آمده است:

– شستشو و بهداشت دستگاه: هر روز، فضانگهدارنده را با آب و مسواک نرم و شوینده شستشو دهید. مطمئن شوید که هیچ ذرات غذایی باقی نمانده و تمیز باشد. از آب گرم استفاده کنید و بعد از شستشو، آن را به خوبی خشک کنید.

– نگهداری از تمیزی دهان: کودکان باید دهان‌ خود را به صورت منظم و با دقت بشویند. اطمینان حاصل کنید که زمان کافی برای شستشوی دندان‌ها و فضانگهدارنده را صرف کنند.

– عدم مکیدن مواد غذایی سخت: به کودک خود بگویید که از خوردن مواد غذایی سخت و چسبنده  خودداری کنند. این اقدام میتواند خرابی و آسیب به فضانگهدارنده را کاهش دهد.

– گزارش تغییرات: اگر هرگونه تغییر، آسیب یا مشکل در فضانگهدارنده یا دندان‌ها را مشاهده کردید، باید به دندانپزشک خود اعلام کنید. او میتواند نیاز به تعمیر یا تغییر فضانگهدارنده را تعیین کند.

– تعمیر فضانگهدارنده: هرگز تلاش نکنید تا خودتان فضانگهدارنده را تعمیر کنید یا تغییر دهید. این کار ممکن است باعث آسیب به دندان‌ها یا فضانگهدارنده شود. به دندانپزشک خود مراجعه کنید تا هر تغییراتی که لازم است را انجام دهد.

هزینه فضانگهدارنده دندان کودک چقدر است ؟

هزینه فضانگهدارنده دندان کودک بستگی به موارد مختلفی دارد، از جمله نوع فضانگهدارنده، تعداد دندان‌هایی که نیاز به فضانگهدارنده دارند، و جنس مواد سازنده فضانگهدار.
نکته مهم این است که قبل از هر چیز باید با دندانپزشک کودکان خود مشورت کنید تا نیاز به فضانگهدارنده و نوع آن مشخص شود. سپس، با دندانپزشک یا مرکز درمانی خود در مورد هزینه ‌های مرتبط با نصب، تنظیم، و مراقبت از فضانگهدارنده صحبت کنید.
در برخی موارد، بیمه‌ های دندانپزشکی ممکن است هزینه استفاده از فضانگهدارنده را پوشش دهند، اما در برخی موارد دیگر این هزینه‌ ها به عهده والدین میباشد. بنابراین، مشورت با دندانپزشک و بیمه ‌گر شما بهترین راه برای اطلاع از هزینه ‌های دقیق استفاده از فضانگهدارنده خواهد بود.